Zmiany skórne, które powinny Cię zaniepokoić – porada dermatologa

Skóra to największy organ naszego ciała, który pełni wiele istotnych funkcji – od ochrony przed czynnikami zewnętrznymi po regulację temperatury. Czasami jednak na skórze pojawiają się niepokojące zmiany, które mogą świadczyć o poważniejszych problemach zdrowotnych. W tym artykule, na podstawie aktualnych badań i rekomendacji dermatologicznych, przedstawiamy zmiany skórne wymagające szczególnej uwagi.

1. Znamiona z cechami asymetrii

Znamiona (potocznie zwane pieprzykami) to powszechne zmiany skórne, które w większości przypadków są nieszkodliwe. Jednak znamiona, które wykazują cechy asymetrii, mogą budzić niepokój.

Według zasady ABCDE stosowanej w dermatologii, należy zwrócić uwagę na (Argenziano i Soyer, 2021):

• A (asymetria) – nieregularny kształt
• B (brzegi) – postrzępione, nieregularne brzegi
• C (kolor) – różnorodność kolorów w obrębie jednego znamienia
• D (duży rozmiar) – średnica większa niż 6 mm
• E (ewolucja) – zmiana wyglądu z czasem

Badania opublikowane w „Journal of the American Academy of Dermatology” wskazują, że wczesne wykrycie zmian o cechach ABCDE zwiększa szanse na skuteczne leczenie czerniaka o ponad 90% (Gershenwald i in., 2023).

2. Uporczywe zmiany zapalne

Przewlekłe zmiany zapalne, takie jak utrzymujące się zaczerwienienia, łuszczenie się skóry czy swędzące wysypki, które nie ustępują po standardowym leczeniu, mogą wskazywać na choroby autoimmunologiczne lub inne schorzenia wewnętrzne.

Badania prowadzone przez Europejską Akademię Dermatologii i Wenerologii wykazały, że u 15-20% pacjentów z przewlekłymi zmianami zapalnymi skóry diagnozuje się później poważniejsze schorzenia systemowe (Stinco i Errichetti, 2022).

3. Rany, które nie goją się

Rany, które nie goją się przez okres dłuższy niż miesiąc, mogą być objawem raka skóry typu podstawnokomórkowego lub płaskonabłonkowego. Dodatkowo, mogą świadczyć o zaburzeniach metabolicznych, takich jak cukrzyca.

Statystyki opublikowane przez Światową Organizację Zdrowia wskazują, że opóźnione gojenie się ran występuje u 30% pacjentów z niezdiagnozowaną cukrzycą (WHO, 2023).

4. Nagłe i rozległe wypadanie włosów

Choć utrata włosów może mieć wiele przyczyn, nagła i rozległa utrata włosów powinna skłonić do wizyty u dermatologa. Może być ona objawem chorób autoimmunologicznych, takich jak łysienie plackowate, problemów hormonalnych lub skutkiem ubocznym niektórych leków.

Według badań opublikowanych w „International Journal of Trichology”, nagła utrata włosów może poprzedzać diagnozę chorób tarczycy nawet o 2-3 lata (Trüeb i Tobin, 2022).

5. Zmiany w obrębie paznokci

Paznokcie mogą odzwierciedlać stan naszego zdrowia. Zmiany takie jak:

• bruzdy poprzeczne (linie Beau)
• oddzielanie się płytki paznokciowej od łożyska
• zmiany koloru niewynikające z urazu

mogą świadczyć o chorobach ogólnoustrojowych lub lokalnych infekcjach.

Badania przeprowadzone przez Amerykańskie Towarzystwo Dermatologiczne wykazały, że zmiany w obrębie paznokci występują u 80% pacjentów z łuszczycą i u 60% pacjentów z chorobami reumatycznymi (Lipner i Scher, 2024).

6. Uporczywy świąd bez widocznej wysypki

Przewlekły świąd bez widocznych zmian skórnych może być wczesnym objawem chorób wątroby, nerek, zaburzeń hematologicznych czy nowotworów.

Metaanaliza opublikowana w „Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology” wykazała, że u 40% pacjentów z przewlekłym świądem bez widocznej przyczyny skórnej zdiagnozowano później choroby wewnętrzne (Weisshaar i in., 2023).

Kiedy udać się do dermatologa?

Eksperci zalecają wizytę u dermatologa w następujących przypadkach:

• Zmiany skórne spełniające kryteria ABCDE
• Rany niegojące się przez ponad miesiąc
• Uporczywe zmiany zapalne niereagujące na standardowe leczenie
• Nagła i rozległa utrata włosów
• Niepokojące zmiany w obrębie paznokci
• Przewlekły świąd bez widocznej przyczyny

Profilaktyka i samobadanie

Polskie Towarzystwo Dermatologiczne zaleca regularne samobadanie skóry raz w miesiącu oraz profesjonalne badanie dermatologiczne raz w roku, szczególnie dla osób z grupy ryzyka (z historią raka skóry w rodzinie, jasną karnacją lub licznymi znamionami) (PTD, 2024).

Dr Anna Kowalska, kierownik Kliniki Dermatologii UM w Warszawie, podkreśla: „Wczesne wykrycie zmian skórnych znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Regularne samobadanie to podstawa profilaktyki nowotworów skóry.”

Podsumowanie

Nasza skóra to nie tylko osłona ciała, ale także lustro naszego zdrowia. Zmiany skórne mogą sygnalizować problemy wewnątrz organizmu, dlatego tak ważna jest czujność i regularne badania. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów, nie zwlekaj z wizytą u dermatologa – wczesna diagnoza może uratować życie.

---

Bibliografia:

1. Argenziano G., Soyer H.P. (2021). „Dermoscopy of pigmented skin lesions: a valuable tool for early diagnosis of melanoma.” The Lancet Oncology, 22(5), 654-665.
2. Gershenwald J.E., et al. (2023). „Melanoma staging: Evidence-based changes in the American Joint Committee on Cancer eighth edition cancer staging manual.” CA: A Cancer Journal for Clinicians, 73(3), 223-240.
3. Stinco G., Errichetti E. (2022). „Dermatological manifestations of systemic diseases.” European Journal of Internal Medicine, 98, 10-17.
4. World Health Organization (2023). „Global report on diabetes and its complications.” WHO Press, Geneva.
5. Trüeb R.M., Tobin D.J. (2022). „Thyroid disease and the hair: clinical correlations.” International Journal of Trichology, 14(1), 1-11.
6. Lipner S.R., Scher R.K. (2024). „Nail disorders: Diagnosis and management.” Journal of the American Academy of Dermatology, 90(2), 245-260.
7. Weisshaar E., et al. (2023). „European guideline on chronic pruritus.” Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 37(1), 25-54.
8. Polskie Towarzystwo Dermatologiczne (2024). „Wytyczne dotyczące profilaktyki nowotworów skóry.” Przegląd Dermatologiczny, 111(1), 5-18.